Rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej to dla każdego dziecka nowy i ekscytujący rozdział w życiu. Jest to również istotny okres w ogólnym rozwoju, a dobry wzrok odgrywa w nim kluczową rolę. W zależności od kraju większość dzieci przechodzi określone badanie wstępne do szkoły. Kwalifikacja ta zazwyczaj obejmuje ocenę zdolności wzrokowych dziecka. Jeżeli badanie wykryje nieprawidłowości, zaleca się konsultację z okulistą. Specjalista przeprowadza dokładniejsze badanie oczu i zdolności widzenia dziecka. Może na przykład zdiagnozować krótkowzroczność (miopię) i wspólnie z rodzicami zdecydować, czy dziecko potrzebuje przyrządów optycznych, np. okularów.

W przypadku krótkowzroczności kluczowe jest wczesne wykrycie, dlatego dla dziecka najkorzystniejsze jest jak najwcześniejsze zdiagnozowanie wady. Jeśli u dziecka wystąpią jakiekolwiek nieprawidłowości, nawet w wieku przedszkolnym, należy zawsze skonsultować się z optykiem, okulistą lub innym lokalnym specjalistą. Im wcześniej podejmie się kroki mające na celu zapobieganie krótkowzroczności, tym lepiej.

Postępująca krótkowzroczność to szczególna forma krótkowzroczności, która pogarsza się z czasem. Przede wszystkim ważne jest spowolnienie lub zatrzymanie postępu krótkowzroczności poprzez zastosowanie odpowiednich środków zapobiegających znacznej wadzie. Jest to istotne, ponieważ nie tylko poprawia jakość życia dziecka, ale również zmniejsza ryzyko wystąpienia dalszych problemów ze wzrokiem.

Aby ograniczyć postęp krótkowzroczności, można podjąć pewne kroki. Gdy okuliści wdrażają leczenie krótkowzroczności, ich celem jest ochrona dzieci przed wysokim stopniem wady i potencjalnymi długoterminowymi konsekwencjami zdrowotnymi dla oczu. Pomocny jest również zdrowy tryb życia. Badania wykazały, że spędzanie co najmniej dwóch godzin na świeżym powietrzu i ograniczenie pracy wykonywanej z bliska ma pozytywny wpływ na rozwój wzroku u dzieci.¹

Noworodki są zazwyczaj dalekowzroczne.² W miarę rozwoju ich oczy wydłużają się, a zdolność refrakcyjna soczewki poprawia się tak, że prawidłowy wzrok (emmetropia) osiągany jest około 10. roku życia (w normalnych warunkach).^3,4 Ten naturalny proces znany jest jako emmetropizacja.

Ponadto ostrość widzenia rozwija się z czasem. Noworodki widzą nieostro, ale ostrość wzroku poprawia się szybko, aż do wieku ok. sześciu-dziesięciu lat.⁵ Oznacza to, że gdy dziecko rozpoczyna naukę w szkole z prawidłowo rozwijającym się wzrokiem, widzenie dziecka jest na poziomie wzroku zdrowego dorosłego. Dzieci miarowe (z prawidłowym wzrokiem) widzą wyraźnie i ostro przedmioty znajdujące się zarówno blisko, jak i daleko. Rozwój ten jest bardzo istotny, gdyż wspomaga czytanie, pisanie i interakcje ze światem. Ponadto w okresie szkoły podstawowej nadal rozwija się percepcja przestrzenna – dzieci uczą się oceniać głębokość i odległość między obiektami. Odgrywa to znaczącą rolę w sporcie, jeździe na rowerze czy zabawie w parku. Prawidłowe postrzeganie głębi pomaga dzieciom pewnie poruszać się w otoczeniu, a jednocześnie rozwija umiejętności motoryczne.

Na wczesnym etapie rozwoju dziecka niezwykle ważne jest zwracanie uwagi na wszelkie oznaki problemów ze wzrokiem. Objawy mogą obejmować częste mrużenie oczu, bóle głowy lub trudności z czytaniem i pisaniem. W przypadku wątpliwości rodzice powinni udać się do specjalisty, który oceni wzrok dziecka.

Konieczność korekcji wzroku może mieć duży wpływ na wyniki w nauce i życie społeczne dziecka. Chociaż dzieci często doskonale potrafią ukrywać mniejsze lub większe wady wzroku, badania pokazują, że od dobrego widzenia zależą sukcesy w nauce i ogólna jakość życia.⁶

Aby zapobiegać krótkowzroczności u dzieci, eksperci zalecają ograniczenie czasu spędzanego ze smartfonem, tabletem oraz innych czynności wymagających ciągłego patrzenia z bliska.

Dzieci powinny robić regularne przerwy na świeżym powietrzu. Badania wykazały, że spędzanie większej ilości czasu na świeżym powietrzu zmniejsza ryzyko wystąpienia krótkowzroczności i spowalnia postęp tej wady wzroku u dzieci.⁷

Eksperci zalecają zatem, aby dzieci, niezależnie od wieku, spędzały codziennie co najmniej dwie godziny na świeżym powietrzu w świetle dziennym.

Należy jednak pamiętać, że ryzyko wystąpienia (znacznej) krótkowzroczności jest wyższe, jeżeli pierwsze objawy krótkowzroczności pojawiają się przed siódmym rokiem życia.⁸ W oparciu o różne badania, ZEISS Myopia Management Guide stwierdza, co następuje: Jeżeli u dziecka w wieku sześciu lat refrakcja daleka jest nadal większa niż +0,75 dioptrii, lub w wieku od siedmiu do dziesięciu lat większa niż +0,5 dioptrii, rozwój długości oka można uznać za prawidłowy. Jeśli wartość ta jest niższa lub mieści się w zakresie ujemnym, u dziecka istnieje ryzyko krótkowzroczności.⁹

Jeżeli u dziecka w wieku wczesnoszkolnym pojawią się jakiekolwiek objawy krótkowzroczności, ważne jest, aby wykryć je jak najwcześniej. Badanie wstępne do szkoły jest kluczowe i zarówno nauczyciele, jak i rodzice powinni uważnie obserwować, czy uczniowie mają jakiekolwiek trudności w trakcie lekcji lub podczas odrabiania prac domowych. Na tym etapie ważne jest, aby za pomocą regularnych badań i testów określić, czy krótkowzroczność postępuje w granicach normy, czy też jej wzrost następuje szybko, co wskazuje na postępującą krótkowzroczność.

Po zdiagnozowaniu postępującej krótkowzroczności wymagane jest podjęcie leczenia dziecka. Aby spowolnić postęp krótkowzroczności u dzieci i młodzieży, dostępne są różne rozwiązania, w tym krople do oczu, specjalistyczne soczewki kontaktowe (które mogą nie być odpowiednie dla dzieci w tym wieku) lub specjalistyczne soczewki okularów, które mogą spowolnić wydłużanie się oka u dziecka.

Oferta ZEISS MyoCare obejmuje dwie konstrukcje soczewek przeznaczonych do zwalczania krótkowzroczności. Soczewki te mogą spowolnić wzrost długości oka. Osiąga się to dzięki specjalnym mikrostrukturom w obszarze funkcjonalnym soczewki, które powodują tzw. jednoczesne rozogniskowanie krótkowzroczności. W efekcie, oprócz ostrego obrazu na siatkówce, przed siatkówką powstają dodatkowe obrazy. Ma to na celu spowolnienie wzrostu długości oka.

W środku soczewki znajduje się obszar korygujący wadę refrakcji u dziecka i zapewniający wyraźne widzenie na odległość. Wokół centralnej strefy wyraźnego widzenia znajdują się niemal niewidoczne powierzchnie w kształcie pierścieni – tzw. mikrostruktury o dodatkowej mocy optycznej – występujące naprzemiennie ze strefami, które mają jedynie działanie korygujące.

Dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym soczewki te oferują dwie istotne zalety, które mogą mieć wpływ na ich długoterminową jakość życia i zdrowie. Po pierwsze, korygują wadę refrakcji, jak każda inna soczewka, dzięki czemu dziecko może widzieć wyraźnie na każdą odległość i w pełni uczestniczyć w zajęciach w klasie. Po drugie, spowalniają postęp krótkowzroczności, redukując ryzyko ograniczeń wynikających ze znacznej krótkowzroczności i potencjalnych długoterminowych konsekwencji dla zdrowia oczu.

Podsumowując, ważne jest, aby leczyć i kontrolować postępującą krótkowzroczność w sposób profesjonalny, zaczynając już w szkole podstawowej. Leczenie to może poprawić ogólną jakość życia dziecka.