Zdrowie + Profilaktyka

Ochrona przed UV na co dzień

Szyby okienne, odzież i okulary – które z nich blokują promienie UV? A które nie zapewniają ochrony?

27 lipca 2020

Gdy jesteśmy na dworze, otaczają nas promienie UV – nawet w pochmurny dzień. Choć światło ultrafioletowe ma pewne pozytywne skutki, może szkodzić naszym ciałom na kilka sposobów Właśnie dlatego musimy chronić się przed nim za pomocą okularów słonecznych i kremów z filtrem. Ale co tak właściwie blokuje promienie UV? LEPSZY WZROK odpowiada na pytania takie jak: Czy szyby okienne lub samochodowe zapewniają skuteczną ochronę UV? Co jest najważniejsze podczas wyboru okularów z filtrem UV? Czy przebywanie w cieniu ogranicza ekspozycję na promieniowanie UV? Czy odzież pomaga chronić ciało przed ultrafioletem? A jeśli tak, to w jaki sposób?

  • Ochrona przed UV na co dzień

Gdy słońce świeci, a na niebie nie ma ani jednej chmury, wiele osób sięga po okulary słoneczne i krem z filtrem, gdy spędza dłuższy czas na świeżym powietrzu. Promieniowanie UV otaczają nas jednak nie tylko na dworze w słoneczny dzień – przenika nawet przez okna do pomieszczeń. Choć większość szyb zapewnia pewien stopień ochrony przez UV, część szkodliwego promieniowania UV (promienie UV-A) przenikają przez szyby. Doskonale widać to po witrynach sklepów odzieżowych, na których odzież z czasem blaknie po długiej ekspozycji na słońce.

Najlepsza ochrona UV dla Twoich oczu

Najlepsza ochrona UV dla Twoich oczu

Światło UV może uszkodzić  oczy oraz skórę – i to nie tylko w słoneczny dzień. Oznacza to, że nie tylko okulary słoneczne, ale każde okulary powinny mieć specjalny filtr UV z ochroną do 400 nm1, aby skutecznie chronić oczy przed promieniowaniem UV. W przypadku okularów nie należy jednak mylić ochrony UV z ochroną przed odblaskami. Nawet okulary słoneczne bez filtra UV redukują intensywność światła słonecznego, a w konsekwencji chronią przed odblaskami. Takie okulary minimalizują jednak tylko jasność światła, a nie poziom promieniowania UV. Promienie UV nie tylko przenikają przez takie soczewki bez filtra, ale wręcz mogą bardziej zaszkodzić oczom niż brak okularów słonecznych. Dzieje się tak, ponieważ ciemne soczewki sprawiają, że źrenica się rozszerza, przez co wpada do niej więcej promieni UV. Kupując soczewki słoneczne, należy wybierać tylko te oferujące optymalną ochronę przed odblaskami, oślepieniem i szkodliwym promieniowaniem UV. Przed zakupem warto upewnić się, czy soczewki chronią przed UV w zakresie do 400 nm1. Jeśli sprzedawca nie jest w stanie podać informacji o zakresie ochrony albo odpowiada wymijająco, nie warto kupować od niego okularów.

Promieniowanie UV w samochodzie i na dworze: jak chronić oczy?

Promieniowanie UV w samochodzie i na dworze: jak chronić oczy?

Większość samochodów zapewnia bardzo ograniczoną ochronę przed UV. Przednie szyby są wyposażone w skuteczny filtr UV, który zatrzymuje promienie UV-A i UV-B. Przykładowo od lat 80. ubiegłego wieku wszystkie przednie szyby w nowych samochodach w Niemczech są wyposażone w bezbarwny, przezroczysty film, który blokuje wszystkie promienie UV-B i niemal wszystkie UV-A.

Jednakże nie zapewnia to pełnej ochrony przed światłem UV w samochodzie, ponieważ boczne szyby oraz tylna szyba nie zawiera żadnych filtrów UV (ani UV-A, ani UV-B). W rezultacie szyby te przepuszczają do 80% promieniowania UV-A. Nawet zaciemnione szyby nie chronią skutecznie, ponieważ zatrzymują tylko około 40% promieni UV-A.  Dowiedz się więcej o różnych rodzajach promieniowania UV tutaj

Promienie UV nie są zatem jedynie letnim zmartwieniem podczas wakacji na plaży – otaczają nam niemal wszędzie, o każdej porze dnia. Krem z filtrem i odzież pomagają chronić ciało przed szkodliwymi promieniami UV. Im gęstszy splot tkaniny, tym wyższa ochrona – zaraz wyjaśnimy to bardziej szczegółowo. Natomiast oczy wymagają ochrony przed UV za pomocą zwykłych okularów lub okularów słonecznych.

    Czy cień zapewnia ochronę przed promieniowaniem UV?

    Czy cień zapewnia ochronę przed promieniowaniem UV?

    Choć w cieniu jest mniej promieniowania UV niż bezpośrednio na słońcu, aż 50% szkodliwych promieni UV może dotrzeć w zacienione miejsca. Nawet pod parasolem lub markizą można przyjąć szkodliwą dawkę promieni UV. Budynki, woda i piasek odbijają do 85% promieniowania.  Promienie UV przenikają także w głąb wody, zatem należy zachować ostrożność podczas pływania. Na głębokości 1 metra intensywność promieniowania UV-A wynosi aż 75%, a UV-B 50%. Należy więc pamiętać o chronieniu twarzy i ciała odpowiednim, wodoodpornym kremem z filtrem. Ponieważ istnieją różne rodzaje promieni UV, a ludzie – w zależności od rodzaju skóry – różnie reaguje na słońce, dostępne są kremy z filtrem uwzględniające tę różnorodność.

      Jaki krem z filtrem będzie dla mnie najlepszy?

      Właściwa ochrona przed słońcem zależy w dużej mierze od rodzaju skóry oraz samoistnej odporności skóry. Przez samoistną odporność skóry należy rozumieć czas, przez który skóra może być narażona na słońce, zanim wystąpią oparzenia słoneczne. Osoby o jasnej karnacji i jasnych włosach (blond, rudych albo jasnobrązowych) cechują się mniejszą samoistną odpornością skóry niż osoby o ciemniejszej karnacji i włosach (brązowych i czarnych). Samoistna odporność skóry blondyna o jasnej karnacji wynosi około 10 minut. Wysokość filtra słonecznego (SPF) informuje, o ile dłużej można przebywać na słońcu bez ryzyka oparzeń. Przykładowo krem z filtrem 30 zwiększa odporność skóry 30-krotnie. Mnożymy zatem 10 minut przez 30 i trzymujemy 300 minut (5 godzin). Przez taki czas krem jest w stanie ochronić skórę przed oparzeniem.

      Właśnie w ten sposób należy określić optymalną dla siebie wysokość filtra: podzielić czas, jaki ma zostać spędzony na słońcu, przez odporność skóry w minutach. Jeśli osoba o jasnej karnacji i czasie odporności 10 minut chce spędzić na plaży 150 minut, krem z filtrem 15 zapewni wystarczającą ochronę.

      Na rynku dostępna jest także specjalna odzież z filtrem UV do pływania oraz rekreacji na świeżym powietrzu.

      Czy cień zapewnia ochronę przed promieniowaniem UV?

      Odzież pomaga w ochronie przed promieniowaniem UV

      Właściwa odzież to dobry sposób na ochronę słoneczną na świeżym powietrzu. Odzież, dobre okulary słoneczne i krem z filtrem pozwalają kompleksowo chronić ciało – o ile jest to właściwa odzież. Choć każde ubranie chroni w jakimś stopniu przed promieniami UV, skuteczność ochrony zależy od dwóch czynników: splotu oraz grubości tkaniny. Obowiązuje ogólna zasada: im gęstszy splot, tym mniej promieni UV dociera do skóry. Choć białe koszulki z lnu i bawełny są szczególnie popularne w gorące dni, zapewniają niewielką ochronę, ponieważ przepuszczają dużą część promieni UV. Odzież z tkanin syntetycznych (np. poliestru) chroni skuteczniej, ponieważ jest produkowana z ciasno tkanego materiału. Natomiast gęstość włókien bawełny zależy od samej bawełny. Wśród naturalnych tkanin warto wymieć jedwab, który zapewnia skuteczną ochronę UV. Jedwabna nić ma składniki matujące, które odbijają i pochłaniają promienie UV. Wskaźnik ochrony  przed promieniowaniem ultrafioletowym (UPF) określa poziom ochrony zapewnionej przez specjalistyczną odzież. Wskaźnik ten informuje, o ile dłużej można przebywać na słońcu bez ryzyka oparzeń – podobnie jak w przypadku kremów z filtrem. Kupując specjalną odzież albo strój kąpielowy z ochroną UV należy sprawdzić, czy posiada normę UV 801, a nie tylko współczynnik UPF. Norma ta gwarantuje, że odzież chroni przed UV nie tylko, gdy jest nierozciągnięta i sucha, ale też po zmoczeniu i rozciągnięciu. Pozwala to na skuteczne blokowania promienia UV w każdej sytuacji.


      Udostępnij ten artykuł

      • 1

        Organizacje zdrowotne i badania zalecają zaawansowaną ochronę UV do 400 nm. Wśród nich można wymienić Światową Organizację Zdrowia (WHO), Międzynarodową Komisję ds. Ochrony Przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) oraz Health Physics. (2004): 87(2) 171-186, Amerykańska °Konferencja Rządowych Higienistów Przemysłowych (ACGIH), norma ISO 21348 (definicja kategorii promieniowania słonecznego), australijska norma Sunlens Standard AS/NZS 1067:2003