Zapalenie spojówek, jęczmień, infekcja powiek itp.

Objawy zapalenia spojówek obejmują zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie i opuchnięcie spojówek, wrażenie ucisku w oczach, nasilony światłowstręt i/lub zlepienie powiek z powodu wydzieliny.

Zapalenie spojówek jest wywoływane przez bakterie (chlamydia, haemophilus influenzae, pneumococcae, gonococci, staphylococcus), wirusy (opryszczki, adenowirusy, odry, różyczki i ospy wietrznej), pasożyty (larwy much, robaki), alergie (alergiczne zapalenie spojówek, zazwyczaj powiązane z katarem siennym) oraz czynniki zewnętrzne. Przyczyny niezakaźne obejmują substancje żrące, urazy oka, ciała obce w oku, dym, promieniowanie UV, kurz oraz przeciągi. Choroby dotykające kanaliki łzowe także mogą wywoływać zapalenie spojówek. Zapalenie spojówek jest jedną z najpowszechniejszych infekcji oczu.

Leczenie zapalenia spojówek zależy od przyczyny. Wyróżnia się trzy rodzaje zapalenia: bakteryjne, wirusowe oraz alergiczne. Na czas infekcji należy zrezygnować z soczewek kontaktowych.

Bakteryjne zapalenie spojówek:
Łagodne formy bakteryjnego zapalenia spojówek zazwyczaj nie wymagają leczenia i przechodzą samoistnie. Aby przyspieszyć proces rekonwalescencji, lekarz może przepisać antybiotyk w kroplach lub żelu do oka. Poważne przypadki zapalenia spojówek leczy się pełnym cyklem antybiotykoterapii.

Wirusowe zapalenie spojówek:
Zazwyczaj do zwalczenia wirusowego zapalenia spojówek konieczne jest leczenie. Do łagodzenia objawów można używać zimnych okładów i sztucznych łez. Jeśli infekcję wywołał wirus optyczki, można stosować acyklowir.

Alergiczne zapalenie spojówek:
W przypadku alergicznego zapalenia spojówki najpierw należy ustalić alergen. Tylko wówczas można rozpocząć leczenia za pomocą tak zwanych stabilizatorów mastocytów oraz leków antyhistaminowych. Środki te pomagają organizmowi pacjenta uporać się z alergenem. Krople do oczu zmniejszające przekrwienie na bazie kortyzonu mogą łagodzić objawy. Warto także stosować sztuczne łzy i zimne okłady.

Nie istnieje sposób, aby zapobiec wirusowemu lub bakteryjnego zapaleniu spojówek. Jeśli przyczyną zapalenia są czynniki zewnętrzne (dym, wiatr, promienie UV), należy unikać z nimi kontaktu. Warto nosić sportowe okulary chroniące oczy albo okulary słoneczne.

Osoby cierpiące na jęczmień skarżą się na ból i ucisk powieki. Jęczmień może wystąpić zarówno na dolnej, jak i górnej powiece, bez względu na to, który gruczoł zostanie zainfekowany. Wyróżnia się jęczmień wewnętrzny i zewnętrzny. Wewnętrzny (Hordeolum internum) znajduje się wewnątrz powieki. Choć często pozostaje niewidoczny, objawia się bardzo dużym zaczerwienieniem i opuchnięciem powieki. Zewnętrzny jęczmień (Hordeolum externum) jest łatwo widoczny.

Jęczmień to ropne zapalenie gruczołów powieki, wywołane infekcją bakteryjną (zazwyczaj staphylococcus, rzadziej A-streptococci). Ropień ma kształt małego ziarna, stąd nazwa (łac. hordeum oznacza jęczmień). Jedną z wielu przyczyn jęczmienia może być brak higieny. Jest też wiele czynników ryzyka sprzyjających jęczmieniowi. Wśród nich można wymienić cukrzycę typu 1 i osłabiony układ odpornościowy. W obu przypadkach gruczoły nie działają prawidłowo, przez co bakterie mogą się szybciej namnażać.

Pacjenci powinni powstrzymać się przed wyciskaniem jęczmienia palcami, ponieważ ropa spowoduje dalsze rozprzestrzenianie się infekcji. Jęczmienie zazwyczaj znikają samoistnie i nie wymagają specjalistycznego leczenia. Proces rekonwalescencji można jednak wesprzeć lampą grzewczą, antyseptycznym żelem do oczu lub kroplami z antybiotykiem. Jeśli jęczmień nie zaczyna się kurczyć po kilku dniach, należy udać się do lekarza.

Jęczmień to infekcja bakteryjna, co oznacza, że właściwa higiena i pielęgnacja oczu może ograniczyć ryzyko infekcji. Innymi słowy, należy dbać o regularne mycie rąk, zwłaszcza przed dotykaniem oka. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest osłabiony układ odpornościowy. Aby go wzmocnić, warto stosować wszystkie powszechne porady, np. zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną.

Czerwone, pokryte strupami, swędzące i/lub piekące powieki zazwyczaj zwiastują zapalenie brzegów powieki. Ponadto objawy mogą objąć wrażenie ciała obcego w oku, błyszczące brzegi powieki, łupież u podstawy rzęs oraz wypadanie lub sklejenie rzęs rankiem.

Zapalenie brzegów powieki ma miejsce, gdy dochodzi do zatkania gruczołów łojowych powieki. Powodem może być podrażnienie, infekcja albo nadprodukcja łoju. Specjalne gruczoły pod powiekami wydzielają łój, który jest rozprowadzany po oku podczas mrugania, dzięki czemu powieka może „ślizgać” się po powierzchni oka. Gdy ilość łoju jest zbyt duża, gruczoły zaklejają się. Okuliści mówią wówczas o niezakaźnym zapaleniu powiek (zapaleniu łojotokowym). Zazwyczaj zapalenie brzegów powieki jest wywołane kilkoma różnymi czynnikami. Czasem współwystępuje zapalenie brzegów powieki, gronkowiec oraz zespół suchego oka. Zapaleniu brzegów powieki sprzyja też kurz, dym i przeciągi.

Zapalenie diagnozuje się na podstawie badania wnętrza powieki, rogówki albo wymazu z brzegu powieki. Okulista zazwyczaj przepisuje żel z antybiotykiem albo tabletki. Jeśli film łzowy jest naruszony, warto sięgnąć po sztuczne łzy (np. w kroplach). Pacjenci mogą przyspieszyć rekonwalescencję, starannie czyszcząc powieki. W tym celu należy codziennie nakładać na oczy ciepły, wilgotny okład na 10 minut, co pozwala rozpuścić wydzielinę gromadzącą się w gruczołach. Następnie za pomocą bawełnianego wacika należy zetrzeć ją w stronę rzęs i usunąć.

Aby uniknąć infekcji brzegów powieki, warto unikać czynników zewnętrznych, które zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Czynniki te to kurz, dym i zanieczyszczenia powietrza. Unikanie przeciągów także pomaga zapobiegać ostrej postaci zapalenia brzegów powieki. W przypadku przewlekłego zapalenia brzegów powieki warto codziennie czyścić powieki, aby minimalizować ryzyko.

Objawy zapalenia rogówki zależą od przyczyny i punktu zapalnego. Ponieważ spojówka jest podatna na zapalenia, pacjenci z zapaleniem rogówki często cierpią na zaczerwienione oczy, które łzawią lub wydzielają substancję przypominającą ropę. Przy zdrowej rogówce zapalenie zazwyczaj dotyka powierzchni rogówki. Wówczas tylko jej zewnętrzna warstwa (nabłonek przedni) staje się nieco zamglona. Jeśli zapalenie obejmie głębszą warstwę (warstwę właściwą) – na przykład w wyniku urazu – efektem może być znaczne zamglenie w formie białej plamy. Jeżeli zapaleniu ulegnie najgłębsza warstwa (nabłonek tylny), rogówka może spuchnąć. Zapalenie rogówki często powoduje nasilony ból i poważnie ogranicza widzenie.

Główną przyczyną jest infekcja bakteryjna, np. z powodu niewłaściwej pielęgnacji soczewek kontaktowych. Szkodliwe drobnoustroje to między innymi pneumokoki, gronkowce i paciorkowce. Cukrzyca typu 1 i osłabiony układ odpornościowy zwiększają ryzyko bakteryjnego zapalenia rogówki. Powodem infekcji mogą być także wirusy. Najpowszechniejsze są adenowirusy, wirusy opryszczki pospolitej oraz wirusy ospy wietrznej i półpaśca. W rzadkich przypadkach zdarzają się infekcje grzybiczne (candida albicans). Patogeny często wnikają do oczu wraz ciałami obcymi albo skażoną wodą, np. podczas pływania w basenie albo korzystania z zanieczyszczonych produktów do pielęgnacji soczewek kontaktowych.

Przyczyny niezakaźne obejmują czynniki mechaniczne (urazy, soczewki kontaktowe, rzęsy, ciała obce), uzależnienie od alkoholu, wielogodzinną pracę przy komputerze oraz zbyt ubogi film łzowy. Jeśli kanaliki łzowe produkują za mało cieczy łzowej albo jakość filmu łzowego jest niewystarczająca, skutkiem może być przewlekła suchość oczu, a w konsekwencji szorstkość powierzchni rogówki. Zjawisko to może być nasilone deformacjami powieki, przez które film łzowy nie jest równomiernie nanoszony na oko.

W zależności od przyczyny zapalenia rogówki stosuje się różne metody leczenia.

Zapalenie bakteryjne
Bakteryjne zapalenie rogówki można skutecznie leczyć antybiotykiem w formie kropli do oczu. Krople ograniczają rozprzestrzenianie się patogenów i szybko przynoszą ulgę.

Zapalenie wirusowe
Zapalenie wirusowe jest zazwyczaj leczone kremem do oka oraz tabletkami. Wielu okulistów przepisuje acyklowir, działający na wirusy ospy wietrznej i opryszczki pospolitej.

Przewlekle suche oko
W tym przypadku lekarze zazwyczaj zalecają specjalne krople, które stabilizują film łzowy i dbają o nawilżenie oka.

Najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia rogówki jest brak higieny podczas zakładania, zdejmowania i przechowywania soczewek kontaktowych. Użytkownicy soczewek powinni więc zapobiegać bakteryjnemu zapaleniu rogówki poprzez staranną pielęgnację soczewek. Obejmuje to:

• Noszenie soczewek kontaktowych tylko przez okres wskazany przez producenta
• Przestrzeganie sposobu czyszczenia soczewek
• Regularna wymiana etui na soczewki kontaktowe
• Staranne mycie rąk mydłem przed dotknięciem soczewek
• Ponowne czyszczenie soczewek, jeśli leżały w płynie do soczewek dłużej niż tydzień
• Nie stosowanie płynu do soczewek kilkukrotnie

Objawami zapalenia błony naczyniowej są zaczerwienione oczy, nadprodukcja cieczy łzowej, większa wrażliwość na odblaski, nieostre widzenie oraz ból przy uciskaniu oka. Pacjenci często zgłaszają, że widzą drobiny lub płatki.

Zapalenie błony naczyniowej to ogólny termin, obejmujący różne choroby dotykające wewnętrznych partii oka, przy których błona naczyniowa ulega zapaleniu. Przyczyn może być tak wiele, że nie zdołamy ich tu omówić. Okuliści wyróżniają zapalenie przedniego, środkowego i tylnego odcinka błony naczyniowej.

W zależności od rodzaju schorzenia dostępne są zróżnicowane formy leczenia. Leczenie zapalenia błony naczyniowej polega na redukowaniu zapalenia, aby łagodzić objawy. W tym celu stosuje się krople, które rozszerzają źrenice (np. na bazie atropiny, skopolaminy i tropikamidu) i zawierają składniki przeciwzapalne. Jeśli zapalenie zostało wywołane infekcją, leczenie obejmuje antybiotyki oraz leki przeciwwirusowe.

Obecnie brak metod zapobiegania zapaleniu błony naczyniowej.

Objawy infekcji oka zależą od jej przyczyny. Ponieważ przyczyn może być tak wiele, trudno mówić o standardowych objawach. W przebiegu wielu infekcji oka występuje zapalenie spojówek, a pacjent odczuwa łagodne lub nasilone pieczenie oraz wodnistą, śluzowatą lub ropną wydzielinę z oczu. Infekcje bakteryjne często objawiają się zaczerwienieniem oka, zaś w przypadku infekcji wirusowej oko przybiera różową barwę.

Infekcję oka wywołują wirusy, bakterie, pasożyty lub grzyby. Także alergie mogą prowadzić do infekcji oka. Najczęstszą przyczyną są wirusy, które zazwyczaj wywołują objawy po wewnętrznej stronie powieki lub na powierzchni oka. Histoplazmoza oraz wirus opryszczki to powszechne przyczyny infekcji oka, podobnie jak choroby przenoszone drogą płciową - chlamydia i rzeżączka.

Leczenie infekcji zależy od jej przyczyny. W oparciu o nasilenie infekcji stosuje się antybiotyki lub krople do oczu. Leczenie wdraża się, gdy objawy nie mijają po trzech dniach. Infekcje bakteryjne i wirusowe zazwyczaj przechodzą samoistnie. Pacjenci cierpiący na nasilone objawy zazwyczaj szukają ulgi w chłodzeniu oczu. Domowe sposoby, takie jak świetlik lekarski (dostępny w formie kropli lub naparu) mogą redukować objawy. Jeśli pacjent cierpi na alergiczną infekcję oka, leczenie może obejmować leki antyhistaminowe. Leki te zdecydowanie wyciszają reakcję alergiczną organizmu, taką jak swędzenie i kichanie.

Infekcje oka są zazwyczaj wywołane dotykaniem oczu brudnymi rękoma. Oznacza to, że najskuteczniejszą profilaktyką jest troska o higienę. Po kontakcie z zainfekowaną osobą lub przedmiotem należy umyć ręce i nie dotykać twarzy (w tym nie pocierać oczu).