Diagnozowanie problemów ze wzrokiem

Krótkowzroczność, nadwzroczność, starczowzroczność... Wady wzroku przybierają różne postaci. Osoby z wadami wzroku stopniowo zauważają pogorszenie wzroku, choć niekiedy wada staje się zauważalna nagle i niespodziewanie: wzrok przestaje być tak sprawny jak dotychczas, a ostre widzenie staje się wyzwaniem. Osoby krótkowzroczne widzą nieostro oddalone przedmioty, natomiast dla osób nadwzrocznych bliskie obiekty są rozmazane. Cyfrowe wyzwania, takie jak patrzenie w ekran smartfona czy laptopa, także wpływają na nasze widzenie i zmieniają nasze nawyki wzrokowe. Coraz więcej osób skarży się na zmęczenie oczu przez ekrany urządzeń oraz problemy ze wzrokiem podczas prowadzenia samochodu. LEPSZE WIDZENIE wyjaśnia, jakie wyróżniamy wady wzroku, co je wywołuje oraz jak możemy odzyskać ostrość widzenia.

Nasze życie jest pełne wyzwań dla wzroku. Większość z nich jest nieszkodliwa, a poszczególne wady – np. krótkowzroczność, dalekowzroczność, starczowzroczność czy astygmatyzm – można skorygować właściwymi okularami. Ten artykuł skupi się na typowych problemach ze wzrokiem. Należy jednak pamiętać, że w niektórych sytuacjach pomocne będzie tylko leczenie operacyjne. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o powszechnych wadach wzroku...

Aby lepiej zrozumieć krótko- i dalekowzroczność, zacznijmy od wyjaśnienia, w jaki sposób widzimy. Aby móc widzieć ostro, nasze oko musi generować obraz na siatkówce (a nie za nią lub przed nią). Wymaga to poprawnego współdziałania kilku elementów, takich jak długość gałki ocznej oraz krzywizna rogówki. Jeśli czynniki te nie współgrają prawidłowo, mamy do czynienia z krótko- lub dalekowzrocznością.

Po czym poznać krótkowzroczność?
Osoby krótkowzroczne widzą nieostro oddalone przedmioty, natomiast obiekty znajdujące się blisko są ostre.

Co powoduje krótkowzroczność?
Przyczyn może być wiele. Najpowszechniejszą jest zbyt duże wydłużenie gałki ocznej (krótkowzroczność osiowa). Światło wpadające do oka skupia się przed siatkówką, a nie na niej. Efekt? Utrata ostrości. W rzadkich przypadkach stan ten może prowadzić do krótkowzroczności refrakcyjnej (krzywiznowej). W tym rodzaju krótkowzroczności gałka oczna ma prawidłową długość, ale rogówka lub soczewka są zbyt zakrzywione, przez co obraz pojawia się przed siatkówką. To z kolei prowadzi do braku ostrości widzenia. Czy wiesz, że słowo miopia wywodzi się od greckiego słowa myops, które oznacza „zmrużone oczy”? Bez okularów wiele osób krótkowzrocznych mruży oczy, patrząc w dal, aby widzieć ostrzej – stąd nazwa.

Jak radzić sobie z krótkowzrocznością?
Zazwyczaj dobrze dobrane okulary lub soczewki kontaktowe pozwalają odzyskać ostrość widzenia oddalonych przedmiotów. Optyk może przeprowadzić badanie wzroku, aby szybko określić stopień krótkowzroczności i dobrać właściwe soczewki. Zabiegi laserową są kolejnym sposobem walki z krótkowzrocznością, dalekowzrocznością i astygmatyzmem.

Po czym poznać dalekowzroczność?
Patrzenie na przedmioty znajdujące się blisko jest męczące. Osoby dalekowzroczne widzą nieostro bliż. Dłuższe czytanie, majsterkowanie lub patrzenie w ekran urządzenia może prowadzić do bólu głowy. Osoby dalekowzroczne wyraźnie widzą oddalone przedmioty, ale często potrzebują dłuższej chwili, aby uzyskać ostrość widzenia, gdy przenoszą wzrok z bliży do dali.

Jakie są przyczyny dalekowzroczności?
Najpowszechniejszą – niemal domyślną – przyczyną dalekowzroczności jest zbyt krótka gałka oczna (dalekowzroczność osiowa). Oko dalekowzroczne nie jest w stanie generować obrazu na siatkówce, lecz za nią, przez co przedmioty znajdujące się blisko wydają się rozmazane. Dalekowzroczność krzywiznowa jest znacznie rzadsza: w tej odmianie hyperopii gałka oczna ma prawidłową długość, lecz rogówka albo soczewka oka nie jest wystarczająco zakrzywiona. Nieobecność soczewki oka ma ten sam efekt. Schorzenie to może mieć podłoże genetyczne, aby bywa też rezultatem wypadku lub choroby.

Jak radzić sobie z dalekowzrocznością?
Zazwyczaj dalekowzroczność można korygować soczewki jednoogniskowymi, okularami do czytania albo właściwie dobranymi soczewkami kontaktowymi, dzięki którym pacjent odzyskuje ostre widzenie bliży. Optyk może przeprowadzić badanie wzroku, aby szybko określić stopień dalekowzroczności i dobrać właściwe soczewki.

Jakie są przyczyny starczowzroczności?
Starczowzroczność to naturalny efekt starzenia, odczuwalny zazwyczaj po 40. roku życia. Soczewka traci elastyczność i nie jest w stanie utrzymać ostrości widzenia na różnych odległościach. Utrudnia to czytania, zwłaszcza z bliska.

Jak radzić sobie ze starczowzrocznością?
Osoby starczowzroczne, które nie cierpią na inne wady (np. krótkowzroczność lub dalekowzroczność) mogą zazwyczaj stosować soczewki jednoogniskowe do bliży lub dali, które zapewniają doskonałe widzenie. W przypadku dodatkowej wady wzroku pod postacią krótko- lub dalekowzroczności najlepszym wyborem są soczewki progresywne: ich strefy korekcyjne o różnej mocy zapewniają ostre widzenie na wszystkich odległościach – zarówno w bliży, jak i dali. Do korygowania starczowzroczności służą także wieloogniskowe soczewki kontaktowe i/oraz soczewki progresywne. Optyk może przeprowadzić badanie wzroku, aby szybko określić stopień starczowzroczności i dobrać właściwe okulary lub soczewki kontaktowe.

Po czym poznać astygmatyzm?
Przedmioty znajdujące się blisko i daleko wydają się rozmazane lub nieostre, szczegóły są słabo dostrzegalne, a punktowe źródła światła wyglądają jak linia. Wiele osób ma również problem z oceną odległości.

Jakie są przyczyny astygmatyzmu?
Astygmatyzm jest zazwyczaj dziedziczony genetycznie. Wada polega na zróżnicowanych krzywiznach rogówki, co zakłóca równomierne, prawidłowe widzenie. Zazwyczaj astygmatyzm towarzyszy krótko- lub dalekowzroczności.

Jak radzić sobie z astygmatyzmem?
Astygmatyzm można korygować okularami, soczewkami kontaktowymi oraz operacyjnie. Soczewki okularowe dla astygmatyków mają tak zwany cylinder. Aby sprawdzić wielkość cylindra, wystarczy spojrzeć na receptę na okulary: parametr ten jest oznaczany skrótowo „cyl”. Cylinder równoważy rozmazane obrazy, zapewniając ostre widzenie. W zależności od rodzaju astygmatyzmu, pacjenci mogą nosić miękkie lub twarde soczewki kontaktowe (tzw. toryczne soczewki kontaktowe). Ten rodzaj soczewek również ma cylinder, który równoważy krzywiznę oka. Niekiedy bywa nazywany soczewką astygmatyczną lub cylindryczną. akże w tym przypadku optyk dysponuje wiedzą i sprzętem, który pozwala dobrać idealne rozwiązanie dla astygmatyków. Jeśli korekta astygmatyzmu za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych nie przynosi efektów, pozostaje leczenie operacyjne. W zależności od diagnozy optyk zarekomenduje najlepszy zabieg operacyjny.  

Jak radzić sobie ze zmęczenie oczu urządzeniami cyfrowymi?
Osoby cierpiące na zmęczenie oczu z powodu urządzeń cyfrowych mogą korzystać ze specjalnych soczewek do dali ze wsparciem widzenia bliży, np. soczewek ZEISS Digital. Nasze soczewki progresywne ZEISS Precision także stosują tę technologię w standardzie. Oba typy soczewek zostały stworzone z myślą o urządzeniach cyfrowych, takich jak smartfony i e-czytniki. Strefa do bliży została zoptymalizowana pod kątem typowego ruchu oka i mniejszej odległości, w jakiej używa się tych urządzeń. Taka konstrukcja skutecznie wspiera mięsień rzęskowy, dzięki czemu użytkownik łatwiej skupia wzrok w bliży i dali.

• Objawy: Czy widzisz ostro przedmioty i tekst tylko wówczas, gdy trzymasz je przed sobą?
  Diagnoza: Prawdopodobnie cierpisz na krótkowzroczność.
  
  
• Objawy: Czy wyraźnie widzisz współpracowników, ale masz problemy z odczytywaniem słów na ekranie?
  Diagnoza: Możesz cierpieć na dalekowzroczność.
  
  
• Objawy: Punktowe źródła światła wydają się wydłużone, a nie okrągłe. Przedmioty wydają się zniekształcone. Latarnie uliczne nie mają wyraźnej aureoli – światło wydaje się wydłużone i poszarpane.
  Diagnoza: Możesz cierpieć na astygmatyzm.
  
  
• Objawy: Czy nagle problemem stało się przenoszenie wzroku między bliskimi i oddalonymi przedmiotami?
  Diagnoza: Możesz cierpieć na starczowzroczność.
  
  
• Objawy: Czy podczas czytania litery wydają się rozmazane? Czy aby widzieć wyraźnie, musisz oddalać od siebie przedmioty (np. książkę lub smartfona)?
  Diagnoza: Możesz cierpieć na starczowzroczność.
  
  
• Objawy: Regularnie korzystasz ze smartfona. Czy wieczorami odczuwasz pieczenie oczu i często cierpisz na bóle głowy i karku?
  Diagnoza: Prawdopodobnie cierpisz na zmęczenie oczu urządzeniami cyfrowymi, ponieważ nadwyrężasz mięsień rzęskowy.
  
  
• Objawy: Czy coraz gorzej widzisz znaki drogowe, a podczas jazdy oślepiają Cię odblaski?
  Diagnoza: Mogą to być objawy krótkowzroczności lub starczowzroczności w połączeniu ze zmęczeniem oczu wywołanym prowadzeniem pojazdu.
  
  
• Objawy: Czy prowadzenie samochodu męczy Cię bardziej niż zwykle, zwłaszcza nocą? Czy masz wrażenie, że nie widzisz tak dobrze jak kiedyś?
  Diagnoza: Prawdopodobnie Twoje oczy są zmęczone prowadzeniem samochodu. Przyczyną mogą być różne wady wzroku, np. krótkowzroczność, dalekowzroczność czy starczowzroczność. Astygmatyzm też może pogarszać jakość widzenia.